Το Μπιλμπάο, παραθαλάσσια πόλη της Ισπανίας, με ένα από τα πιο πολύβουα λιμάνια του Ατλαντικού, και ιστορία που χρονολογείται από το 14ο αι. πολύ γρήγορα εξαιτίας της γεωγραφικής του θέσης εξελίχθηκε σε εμπορική και βιομηχανική πόλη και πρωτεύουσα της χώρας των Βάσκων.
Στην αριστερή όχθη του ποταμού Νερβιόν, εκτείνεται η παλιά πόλη του Μπιλμπάο, με στενές λιθόστρωτες οδούς και παλιές κατοικίες που αποτελούν πρότυπο παλιάς ισπανικής πόλης που διατηρεί σχεδόν αμιγή το μεσαιωνικό της χαρακτήρα. Στην δεξιά όχθη του ποταμού, απλώνονται οι νέες συνοικίες με τους μεγάλους δρόμους, τα νέα οικοδομήματα και τα κατάφυτα πάρκα.
Μουσεία στα οποία φυλάσσονται έργα των Θεοτοκόπουλου, Θουρμπαράν, Ριμπέρα, Αλόνσο Κάνο κ.ά., βιβλιοθήκες, ανώτατες ναυτικές σχολές, σχολές μεταλλειολόγων, και πολλά άλλα εκπαιδευτικά ιδρύματα συνέβαλλαν στον εκπαιδευτικό χαρακτήρα της πόλης.
Τα πλούσια μεταλλεία σιδήρου, οι μεγάλες μεταλλουργικές, χαλυβουργικές και σιδηρουργικές εγκαταστάσεις, οι υψικάμινοι, τα χυτήρια και τα μεταλλουργεία αλλά και οι χαρτοποιητικές, υαλουργικές, χημικές και ναυπηγικές βιομηχανίες συνέβαλαν στην αλματώδη ανάπτυξη και στην τεράστια εμπορική και βιομηχανική κίνηση ήδη από το 2ο μισό του 19ου αιώνα. Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1970 το Μπιλμπάο αποτελούσε βιομηχανικό κέντρο και πόλο έλξης για τους αγρότες της Ισπανίας. Από το 1975 η παγκόσμια οικονομία εξαιτίας των πετρελαϊκών κρίσεων υπέστη θανάσιμα πλήγματα. Οι παραδοσιακοί κλάδοι του Μπιλμπάο αρχίζουν σταδιακά να υποβαθμίζονται και στη συνέχεια να καταρρέουν ο ένας μετά τον άλλον σαν χάρτινοι πύργοι. Το περιβάλλον υποβαθμίζεται καθημερινά, η ανεργία χτυπάει κόκκινο, οι περιοχές που άλλοτε έσφυζαν από ζωή και χαμόγελα τώρα εγκαταλείπονται αναγκάζοντας τους ανθρώπους να αναζητήσουν το μέλλον τους σε άλλες αστικές ζώνες. Η μοίρα του Μπιλμπάο ήταν προδιαγεγραμμένη όπως και πολλών άλλων αποβιομηχανοποιημένων πόλεων της Ευρώπης που γνώριζαν αργά και σταθερά την απόλυτη παρακμή. Η πλήρης αποβιομηχάνιση, σε συνδυασμό με την παντελή απουσία τεχνολογίας αιχμής, (συστήματα τηλεπικοινωνιών κ.λ.π.,) και την πολιτική κατάσταση με το ζήτημα της αυτονομίας των Βάσκων και κυρίως με τον τρόπο επίτευξης αυτής, αλλά και τον ισχυρό ανταγωνισμό περιφερειακών πόλεων που αποτελούσαν προσφιλείς τουριστικούς προορισμούς δημιούργησαν και επέφεραν μια χαοτική κατάσταση που βύθιζε τον τόπο σε ολική αποδιοργάνωση.
Πολιτιστική πολιτική και ο ρόλος των Αρχών
Μέσα από συνεργασίες και συμφωνίες ο δημόσιος τομέας μαζί με ιδιώτες αλλά και πολλούς εθελοντές, χορηγίες Τραπεζών της Βισκάγιας και του Μπιλμπάο, χορηγίες από τοπικούς φορείς που συνέβαλαν σε κοινωνικές δραστηριότητες που απευθύνονταν σε ανθρώπους διαφόρων γενεών, άρχισε το 1980 να διαμορφώνεται μια πολιτιστική πολιτική, η οποία πρόταξε την πολιτιστική ταυτότητα του τόπου ως προεξάρχον στοιχείο. Να σημειωθεί ότι, ο δημόσιος τομέας στο Μπιλμπάο αποτελείται από τρεις βαθμίδες αυτοδιοίκησης: την Κυβέρνηση της αυτόνομης κοινότητας των Βάσκων, την επαρχιακή κυβέρνηση και το δήμο που καλούνται να συνεργαστούν και να συντονιστούν καθώς και οι τρεις φορείς έχουν πολιτιστικά τμήματα που είναι οικονομικά υπεύθυνα για ορισμένες πλευρές της πολιτιστικής πολιτικής.
Με έμφαση στη διατήρηση της βασκικής γλώσσας, αλλά και στην ανάδειξη της αρχαιολογικής και ιστορικής κληρονομιάς του τόπου, ο δημόσιος τομέας αύξησε τις δαπάνες που απευθύνονταν στον προϋπολογισμό για τον πολιτισμό. Ταυτόχρονα με τα έργα υποδομής, οι αρχές έδωσαν βαρύτητα και σε έργα άθλησης και νεολαίας. Μεγάλες εγκαταστάσεις που περιλάμβαναν γήπεδα μπάσκετ, τένις, γυμναστήρια, σάουνες κοκ. κατασκευάστηκαν τη δεκαετία του 1980 προσελκύοντας σύμφωνα με έκθεση του 1988, 2.000 άτομα ημερησίως, κατά μέσο όρο.
Ταυτόχρονα, διοργανώθηκαν διεθνή φόρα και συνέδρια με στόχο την ομαλοποίηση του πολεοδομικού σχεδιασμού και εκπονήθηκε ένα Γενικό Σχέδιο το οποίο θα επεξεργάζονταν την έξοδο της πόλης από το βιομηχανικό στο μεταβιομηχανικό στάδιο, και από το μοντερνισμό στο μετα-μοντερνισμό. Προτάθηκε να κατασκευαστεί ένας γυάλινος κύβος που θα αποτελούσε το υψηλότερο κτίριο της πόλης, σχέδιο που τελικά ναυάγησε, ενώ τον Οκτώβριο του 1991, η Ανώτατη Αρχή της Χώρας των Βάσκων, υπόγραψε στην Νέα Υόρκη προσύμφωνο για να κατασκευαστεί παράρτημα του Μουσείου Γκουνγκενχάϊμ. Σύντομα, όλοι κατάλαβαν ότι η πόλη είχε ανάγκη από ένα φιλόδοξο σχέδιο που θα τη βοηθούσε να βελτιώσει την εικόνα της και την οικονομική της υπόσταση. Ένα σχέδιο μεγαλόπνοο ώστε η πόλη να μετατραπεί σ΄ έναν «πολιτισμικό παράδεισο» με παγκόσμια ακτινοβολία.
Μουσείο Γκουνγκενχάϊμ
Πράγματι οι εργασίες ολοκληρώθηκαν τον Οκτώβριο του 1997, οπότε και εγκαινιάστηκε το νέο Μουσείο Γκουνγκενχάϊμ. Ο Αμερικανός Φρανκ Γκέρυ, σχεδίασε ένα μουσείο με υλικά που αποτελούν τα σύμβολα της πόλης: Χάλυβας νερό, και πέτρα. Το Μουσείο καλύπτει 46.000 τετραγωνικά μέτρα και είναι τοποθετημένο δίπλα στις παλιές αποβάθρες, στην καρδιά δηλαδή της πόλης.
Φιλοξενεί έργα Ισπανών καλλιτεχνών, εκθέσεις ντόπιων δημιουργών αλλά και διεθνή έργα. Πάνω από 1.500 εκ. τουρίστες επισκέπτονται το μουσείο κάθε χρόνο, ενώ η φήμη του έχει ξεπεράσει τα ευρωπαϊκά σύνορα αποκτώντας παγκόσμια αίγλη. Ξενοδοχειακές μονάδες και δεκάδες έργα υποδομής, κατασκευάζονται διαρκώς προκειμένου να στεγάσουν τους χιλιάδες επισκέπτες.
Σ΄ αυτό το πλαίσιο αστικής αναβίωσης που εφαρμόστηκε στην πόλη, εντάσσονται και άλλα σημαντικά έργα όπως για παράδειγμα η Βιβλιοθήκη του Μπιλμπάο που δεν ξέφυγε από τον κανόνα της σύγχρονης αρχιτεκτονικής θυμίζοντας μοντέρνο έργο τέχνης. Μοιάζει μ΄ ένα μακρόστενο γυάλινο κουτί, όπου τα βιβλία είναι ορατά από το δρόμο, δημιουργώντας μια προκλητική αναφορά στον περαστικό που τον προσκαλεί να εισέλθει στο χώρο της. Το βράδυ, ο ιδιαίτερος φωτισμός με τον οποίο φωτίζονται τα ράφια των βιβλίων δημιουργούν ένα εξίσου εντυπωσιακό θέαμα.
Η πρόκληση που αντιμετωπίζει σήμερα το Μπιλμπάο, είναι μεγάλη και σίγουρα ενδιαφέρουσα. Η πολιτιστική πολιτική που εφαρμόζουν οι εμπλεκόμενοι φορείς καθώς και η στήριξη των πολιτών έχει φέρει αποτελέσματα. Μένει πια στη διακριτική ευχέρεια του χρόνου να προβληθούν τα πλεονεκτήματα αυτής της πολιτικής και οι επιπτώσεις ή τα ευεργετήματα στον οικονομικό και πολιτισμικό τρόπο ζωής των κατοίκων της.
This Post Has 0 Comments